بهبود مهارت‌های فردی و اجتماعی و کمک به توسعه رشد شناختی بچه‌ها از وظایف بسیار مهمی است که برعهده والدین و مربیان قرار دارد. توانایی همکاری و انجام کار گروهی هم یکی از مهارت‌های اصلی است که به هموار کردن مسیر موفقیت و بهینه‌سازی روابط اجتماعی و دیگر قابلیت‌های فرزندتان کمک می‌کند. در این مطلب، قصد داریم درباره تقویت روحیه کار گروهی در کودک صحبت کرده و روش‌های بهبود این مهارت را با شما بررسی کنیم. با ما در «بامامانا» همراه باشید.
کار گروهی چیست؟
پیش از بررسی روش‌های تقویت روحیه کار گروهی در کودک، لازم است به‌طور کلی با این مفهوم آشنا شوید. کار گروهی یک فعالیت تیمی است که توسط تعدادی از افراد برای دستیابی به هدف مشترک انجام می‌گیرد. این اهداف ممکن است شخصی یا حرفهای باشند. برای مثال، شما می‌توانید با عده‌ای از افراد به‌صورت گروهی یک کاناپه را از پله‌ها بالا ببرید؛ یک پروژه هنری راه‌اندازی کرده یا فوتبال بازی کنید. همان‌طور که می‌بینید، کار تیمی تعریف ساده‌ای دارد. اما سوال اصلی این است که چگونه می‌توان عملکرد تیمی را بهبود بخشید؟ تمرین، قرار گرفتن در فضای مناسب و آموزش از اصلی‌ترین نکاتی هستند که به تقویت روحیه تیمی کمک می‌کنند.
موفقیت در یک فعالیت تیمی مستلزم شناسایی نقاط قوت و ضعف اعضا، آشنایی با چالش‌ها، تعیین وظایف، مسئولیت‌پذیری و پایبندی به زمان‌بندی‌های انجام شده است. به این ترتیب، هر یک از اعضای گروه می‌توانند از مهارت‌های خود برای غلبه بر بخشی از مشکلات استفاده کرده و از طریق مشارکت با دیگران به اهداف مشترک دسترسی پیدا کنند.
تقویت روحیه کار گروهی در کودک از چه جهت اهمیت دارد؟
• به برقراری ارتباط با دیگران کمک می‌کند
تقویت روحیه کار گروهی در کودک از اقدامات مهمی است که به بچه‌ها کمک می‌کند با دیگران به شیوه موثری ارتباط برقرار کنند. این مهارت در همه مقاطع زندگی می‌تواند موجب بهبود شرایط و پیشرفت آن‌ها شود.
• مهارت گوش کردن فعالانه را ارتقا می‌دهد
گوش کردن فعالانه از نخستین گام‌هایی است که به برقراری ارتباط موثر با دیگران کمک می‌کند. افرادی که فاقد این قابلیت هستند تنها یک رابطه یک طرفه را با اطرافیان‌شان ایجاد کرده و نمی‌توانند با آن‌ها مشارکت کنند. اعضای یک تیم ابتدا باید به صحبت‌های مربیان خودشان گوش دهند تا با پروژه و نقش اعضا در آن آشنا شوند. در مرحله بعد، آن‌ها باید یاد بگیرند که حرفهای دیگر اعضای تیم را بشنوند تا بتوانند به‌عنوان یک واحد منسجم عمل کنند. در نهایت، بچه‌ها باید یاد بگیرند صحبت‌های مخالفان‌شان را هم بشنوند. اما پیش‌نیاز همه این‌ها آن است که به فرزندتان آموزش بدهید برای دیگران در هر مقام و موقعیتی احترام قائل باشند و به آن‌ها اجازه اظهارنظر بدهند.
• مهارت صحبت کردن و اظهار نظر کردن را بهبود می‌بخشد
اظهارنظر کردن و صحبت کردن در جمع از قابلیت‌های مهمی است که از پیامدهای تقویت روحیه کار گروهی در کودک به حساب می‌آید. شنیدن حرفهای دیگران و گوش کردن فعالانه به صحبت‌های آن‌ها کم‌کم نحوه حرف زدن و بیان افکار را در کودکان بهبود می‌بخشد. منظور این است که آن‌ها به‌تدریج می‌توانند ضمن رعایت احترام دیگران، نظرات‌شان را به شیوه موثری بیان کنند و با اعتماد به‌نفس کامل، ایده‌های‌شان را با دیگران به‌اشتراک بگذارند.
• اعتماد به‌نفس را افزایش می‌دهد
وقتی بچه‌ها بفهمند نظرات‌شان محترم و ارزشمند است و صدای‌شان شنیده می‌شود، اعتماد به‌نفس پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی، حتی ساکت‌ترین و خجالتی‌ترین اعضای تیم هم تشویق به مشارکت شده و به‌تدریج، اعتماد به‌نفس‌اش بیشتر می‌شود. این روند کم‌کم احساس ناامنی را در بچه‌ها کاهش می‌دهد و عملکرد تیمی آن‌ها را بهتر می‌کند.
• میل به حمایت از دیگران را افزایش می‌دهد
بچه‌هایی که احساس می‌کنند جزو تیمی هستند که واقعا به اعضای‌اش اهمیت می‌دهد، در موقعیت‌های غیر تیمی نیز کنار هم می‌مانند و از یکدیگر پشتیبانی می‌کنند. تقویت روحیه کار گروهی در کودک به شکل قابل توجهی در کاهش قلدری یا مقابله با آن تاثیرگذار است. عضویت در تیم، حس حمایت‌پذیری و ارزشمند بودن را در بچه‌ها تقویت می‌کند و جسارت و شهامت‌شان را افزایش می‌دهد. به این ترتیب، آن‌ها یاد می‌گیرند برای دیگران احترام قائل بوده و با آن‌ها رفتار مناسبی داشته باشند. در ضمن، کودکان در خلال کار گروهی آموزش می‌بینند که در مقابل رفتازهای نامناسب و خشونت‌های کلامی و فیزیکی سکوت نکرده و حمایت‌شان از یکدیگر را با صدای بلند بیان کنند.
فواید تقویت کار گروهی در کودک چیست؟
۱. کار گروهی منبع انگیزه و الهام است
هم‌فکری و مشارکت با دیگران موجب افزایش بازدهی بچه‌ها می‌شود و دستیابی به اهداف را به‌طور گسترده‌تری امکان‌پذیر می‌کند. به این ترتیب، کودکان متوجه می‌شوند که مشارکت با دیگران ابزار مهمی است که احتمال موفقیت آن‌ها را افزایش می‌دهد. این موضوع می‌تواند برای‌شان الهام‌بخش باشد و انگیزه آن‌ها را برای ادامه این روند بیشتر کند.
۲. تحمل نظرات مخالف را امکان‌پذیر می‌کند
تقویت روحیه کار گروهی در کودک تنها از طریق احترام متقابل، شنیدن نظرات موافق و مخالف و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها امکان‌پذیر است. در خلال فعالیت‌های تیمی، بچه‌ها یاد می‌گیرند دیدگاه‌های مختلف را بشنوند و با رعایت احترام کامل، ایده‌های یکدیگر را به چالش بکشند.
۳. توان ذهنی و عملی کودکان را بهبود می‌بخشد
کار تیمی به بچه‌ها امکان آن را می‌دهد که مهارت‌ها، ویژگی‌ها و نقاط ضعف یکدیگر را بشناسند. توسعه این ارتباطات به‌تدریج موجب ایجاد تیم قوی‌تر می‌شود و به بهبود توان ذهنی و عملی کودکان کمک می‌کند.
۴. به تعیین اهداف بزرگ‌تر کمک می‌کند
تقویت روحیه کار گروهی در کودک و مشارکت در فعالیت‌های تیمی به بچه‌ها ثابت می‌کند که در کنار یکدیگر می‌توانند کارهای خارق‌العاده‌ای انجام دهند. به این ترتیب، آن‌ها یاد می‌گیرند به‌تدریج اهداف بزرگ‌تری را تعیین کنند و از طریق همکاری و همدلی با دیگر اعضا برای دستیابی به آن‌ها تلاش کنند.
روش‌های خانگی تقویت روحیه کار گروهی در کودک چیست؟
۱. کودک را در کلاس‌های گروهی ثبت نام کنید
ثبت‌نام بچه‌ها در دوره‌های آموزش رقص، انواع ورزش‌های تیمی، کتابخوانی و بسیاری نمونه‌های دیگر از روش‌های موثری است که به تقویت روحیه کار گروهی در کودک کمک می‌کند. با شرکت در فعالیت‌های دسته‌جمعی، فرزندتان علاوه بر گذراندن اوقاتی شاد و مفید، ارزش همکاری، همدلی و هم‌فکری را می‌فهمد. انجام این کار به‌ویژه در بهبود مهارت‌های اجتماعی کودکان تک فرزند تاثیرگذار است.
۲. حس جامعه‌پذیری را در فرزندتان تقویت کنید
تقویت روحیه کار گروهی در کودک مستلزم ایجاد حس جامعه‌پذیری است. برای این منظور، لازم است شرایط و موقعیت‌هایی را برای بازی‌های سرگرم‌کننده تیمی به‌وجود آورید. این بازی‌ها باید سازمان‌یافته بوده و تابع قوانین و مقررات خاصی باشند تا کودکان بتوانند در زمینه‌های مختلف و با رعایت قواعد با همسالان و با دیگر اعضای خانواده همکاری، هم‌فکری و رقابت کنند.
۳. الگوهای مناسبی را به کودک معرفی کنید
بسیاری از شخصیت‌های کارتونی و سینمایی به الگو و قهرمان زندگی بچه‌ها تبدیل می‌شوند. بنابراین، لازم است در انتخاب برنامه‌ها و کارتون‌ها دقت کنید. در واقع، باید فرزندتان را تشویق کنید که به‌جای شخصیت‌های تک‌رو و خود محور مانند «اسپایدرمن» یا مرد عنکبوتی از نمونه‌هایی الگوبرداری کنند که از طریق همکاری و کار گروهی اهداف‌شان را پیش می‌برند. از این جمله، می‌توان به کارتون‌هایی مانند « فینیاس و فرب» اشاره کرد.
۴. به فرزندتان بیاموزید دیگران را تشویق کند
برای تقویت روحیه کار گروهی در کودک لازم است او را طوری بار بیاورید که از حباب فردی‌اش خارج شود؛ به نیازهای دیگران توجه کند و دستاوردهای آن‌ها را ببیند. برای این منظور، به فرزندتان یاد بدهید خواهر، برادر و دیگر افراد خانواده یا هم‌تیمی‌های خود را تشویق کرده و برای موفقیت‌ها و تلاش‌های آن‌ها ارزش و احترام قائل باشد.
۵. وحدت را در خانه ترویج دهید
به‌عنوان والدین لازم است به‌خاطر داشته باشید که خانه شما اصلی‌ترین مکانی است که فرزندتان در آن آموزش می‌بیند و برای یک عمر زندگی در اجتماع آماده می‌شود. بنابراین، لازم است در فضای منزل‌تان حس اتحاد، همدلی و مشارکت را تقویت کنید و اهمیت کار گروهی را به‌شیوه ملموسی به بچه نشان دهید. برای این منظور، باید کارهای خانه را بین بچه‌ها تقسیم کرده و از آن‌ها بخواهید به شما، مادربزرگ و پدربزرگ یا خواهر و برادرشان کمک کنند. در نهایت، لازم است فعالیت‌ها و تلاش فرزندتان را تحسین کرده و او را به ادامه این روند ترغیب کنید.
۶. داستان‌هایی درباره اهمیت کار گروهی بخوانید
روایت داستان و کتابخوانی از روش‌های موثری است که به تقویت روحیه کار گروهی در کودک کمک می‌کند. برای این منظور، لازم است عناوینی را انتخاب کنید که روی ارزش همکاری و اهمیت فعالیت‌های تیمی تمرکز می‌کنند و روش‌های ایجاد تیم را به بچه‌ها یاد می‌دهند.
روش‌های کلاسیک تقویت روحیه کار گروهی در کودک چیست؟
۱. جلسات تیمی برگزار کنید
منظور از روش‌های کلاسیک تقویت روحیه کار گروهی در کودک، تکنیک‌هایی است که در مدارس و مراکز آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به بهبود فعالیت‌های تیمی بچه‌ها کمک می‌کنند. برای این منظور، لازم است مربیان از برقراری ارتباط مستمر میان اعضای تیم اطمینان پیدا کنند. این به‌معنای برگزاری منظم جلسات گروهی، ایجاد فضای مشارکت و گفت‌وگو و به‌وجود آوردن هماهنگی میان اعضای تیم است.
۲. از برابری میزان مشارکت مطمئن شوید
در یک پروژه درسی یا ورزشی، اعضای تیم باید به‌صورت کاملا مساوی مشارکت کنند. این یکی از ویژگی‌هایی است که به تقویت روحیه کار گروهی در کودک کمک می‌کند. در یک فعالیت گروهی، اگر هر فردی به سهم خود عمل نکرده و به‌اندازه کافی برای موفقیت تیم‌اش تلاش نکند موجب دلسردی دیگران می‌شود. به این ترتیب، سایر بچه‌ها احساس می‌کنند حق‌شان ضایع شده است.
۳. نقش‌ها را با دقت تعیین کنید
تاکید بر قابلیت‌ها و تلاش برای بهبود نقاط ضعف از اقدامات مهمی است که به تقویت روحیه کار گروهی در کودک کمک می‌کند. برای این منظور، لازم است مربیان توانایی‌هایی‌های منحصر به‌فرد هر یک از بچه‌ها را شناسایی کرده و از مهارت‌های آن‌ها استفاده کنند. در عین حال، این افراد باید ضعف‌های کودکان را نیز بشناسند و نقش‌ها را طوری تعیین کنند که هر یک از اعضا بتوانند کاستی‌های یکدیگر را پوشش دهند.
۴. انعطاف‌پذیر باشید
به‌عنوان یک مربی، شما باید از انعطاف‌پذیری لازم برخوردار بوده و ویژگی‌هایی مانند همکاری، همدلی و نگرش باز را در کودکان تقویت کنید. برای این منظور، لازم است از ایده‌های تازه استقبال کرده و هیچ نظری را فورا رد نکنید. نادیده گرفتن دیدگاه‌های اعضای تیم هیچ نتیجه‌ای جز دلسردی و انتقال احساس بی‌ارزش بودن نخواهد داشت. بنابراین، به بچه‌ها این امکان را بدهید که غیرممکن‌ترین ایده‌ها را هم مطرح کنند. سپس، با مشارکت دیگر اعضای گروه این نظرات را به بحث بگذارید و نقاط قوت و ضعف آن‌ها را مشخص کنید. به این ترتیب، کودک متوجه می‌شود که حتی با وجود عملی نبودن پیشنهادش، افکار او ارزشمند و قابل تامل هستند.
۵. از ابزارهای ارتباطی استفاده کنید
برای تقویت روحیه کار گروهی در کودک لازم است از همه ابزارهای ارتباطی از قبیل، ایمیل، کنفرانس ویدیویی و دیگر روش‌های آنلاین و آفلاین استفاده کنید. با کمک این ابزارها، شما می‌توانید اعضای تیم و سرپرست‌های آن‌ها را آموزش داده و آن‌ها را به‌طور کامل در جریان امور قرار دهید.
۶. به‌صورت مستند برنامه‌ریزی کنید
برنامه‌ریزی دقیق و تعیین همه زوایای فعالیت تیمی از نکات موثری است که به تقویت روحیه کار گروهی در کودک کمک می‌کند. برای این منظور، لازم است زمان‌بندی جلسات و نتایج فعالیت‌ها را به طور مستند در اختیار بچه‌ها و مربیان قرار دهید. با انجام این کار، آن‌ها را از جزئیات عملکرد و مسئولیت‌ها و وظایف‌شان آگاه کرده و با کاستی‌ها و موفقیت‌های‌شان آشنا می‌کنید.
سخن آخر
در این مطلب، سعی کردیم اطلاعات کامل و مفیدی را درباره مفهوم و اهمیت فعالیت‌های تیمی و روش‌های تقویت روحیه کار گروهی در کودک با شما در میان بگذاریم. نظر شما چیست؟ چگونه فرزندتان را ترغیب می‌کنید در کارهای تیمی مشارکت کند؟ خوشحال می‌شویم دیدگاه‌ها و تجربیات‌تان را در بخش «نظرات کاربران» با ما و دیگر خوانندگان به‌اشتراک بگذارید.
