این روزها، بسیاری از خانواده‌ها با مشکلات مالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به همین دلیل، اغلب والدین با خودشان فکر می‌کنند چگونه باید این چالش‌ها را با فرزندان‌شان در میان بگذارند و آن‌ها را در جریان روال واقعی زندگی قرار دهند. اگرچه روراست بودن با بچه‌ها بسیار مهم است، اما کارشناسان عقیده دارند در حین به‌اشتراک‌گذاری هر موضوعی با آن‌ها حتما باید به سن‌وسال و میزان درک‌شان هم توجه کنید. در این مطلب، قصد داریم درباره اهمیت صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده و روش‌های انجام این کار با شما حرف بزنیم. پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید.
مهم‌ترین اصل صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده چیست؟
به گفته روانشناسان، موقع صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده مهم است طوری رفتار کنید که چالش‌های دنیای بزرگسالی شما بر سر او آوار نشوند. چرا که آگاهی از همه جزئیات و اطلاع از بسیاری از موارد موجب استرس و اضطراب بیش از اندازه کودکان می‌شود. از سوی دیگر به‌هیچ عنوان نباید به بچه‌ها دروغ بگویید و نباید تلاش کنید وضعیتی که اصلا مناسب نیست را برای آن‌ها خوب جلوه دهید.
رعایت تعادل میان تلاش برای محافظت از امنیت و آرامش روانی فرزندتان و صادق بودن اصلا کار آسانی نیست. متخصصان روانشناسی و تربیت کودک عقیده دارند، اطلاعات مالی را به‌گونه‌ای در اختیار فرزندتان قرار دهید که با میزان درک و توانایی‌های کودک هماهنگی داشته باشد. در هنگام مطرح کردن مشکلات مالی خانواده با کودک لازم است شجاع و خوش‌رو باشید تا اضطراب را به او منتقل نکرده و از ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیر روحی و روانی اجتناب کنید.
روش صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده چیست؟
۱. روی راهکارها تمرکز کنید
برای صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده لازم است از ذکر میزان بدهی‌ها و صورت‌حساب‌های عقب افتاده جلوگیری کرده و تنها به کمبود منابع مالی خانواده اشاره کنید. روند گفت‌وگو را به‌شیوه‌ای پیش ببرید که فرزندتان هم بتواند در آن مشارکت و تبادل نظر داشته باشد.
در چنین مواقعی، برای جلوگیری از ایجاد استرس و اضطراب برای کودکان بهترین کار این است که در مورد کارهایی حرف بزنید که لازم است با پول‌تان انجام دهید. یعنی، سعی کنید صحبت‌ها بار مثبت داشته باشند. بنابراین، نیازی نیست به مواردی اشاره کنید که از توان انجام آن‌ها برنمی‌آیید. برای مثال، به فرزندتان بگویید: «این ماه پول‌مون رو برای پرداخت قبض برق پس‌انداز می‌کنیم.» و از گفتن جملاتی نظیر «نمی‌تونم برات کفش ورزشی جدید بخرم» اجتناب کنید.
در مرحله بعد، لازم است راهکارهایی را با او به‌اشتراک بگذارید که برای رفع یا بهبود این مشکل در نظر گرفته‌اید. برای مثال، می‌توانید به او بگویید: «من بیشتر کار میکنم تا پول بیش‌تری داشته باشیم.» «قرار شده با چند جای دیگه هم کار کنم. این‌طوری وضع‌مون یه خورده بهتر می‌شه.» یا «با چند نفر صحبت کردم. قرار شده بهمون کمک کنن اجاره این ماه رو پرداخت کنیم.»
۲. اولویت‌های خانواده را تعیین کنید
در هنگام صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده لازم است فرزندتان را در جریان بودجه‌بندی و اولویت‌بندی هزینه‌ها قرار دهید. در حین انجام این کار به بچه هم اجازه دهید انتظارات‌اش را با شما در میان بگذارد. پس از شنیدن حرف‌های او، لازم است با آرامش و لحنی مهربان خواسته‌های فرزندتان را با واقعیت‌های کنونی خانواده منطبق کنید.
برای مثال، وقتی او درباره تفریح و سرگرمی از شما سوال می‌کند می‌توانید پاسخ دهید: «فعلا برای کارهای غیر ضروری نمی‌تونیم هزینه کنیم. اما هنوز هم با انجام کارهایی که هزینه‌ای ندارن می‌تونیم خوش بگذرونیم. مثلا می‌تونیم بریم پارک و با هم کلی بازی کنیم.»
۳. به فرزندتان اطمینان دهید که در امنیت است
موقع صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده لازم است در عین روراست و صادق بودن تلاش کنید نگرانی‌های فرزندتان را برطرف کرده و به او نشان دهید اوضاع را تحت کنترل دارید. با انجام این کار به فرزندتان کمک می‌کنید احساس امنیت کند و با وجود آگاهی از چالش‌های پیش رو دچار دلهره و اضطراب بیش از اندازه نشود. بنابراین، لازم است به او اطمینان دهید ضمن صرفه‌جویی در هزینه‌ها و حذف کارهایی مانند رستوران رفتن و خریدهای غیر ضروری، حجم کارتان را افزایش داده و موقعیت را مدیریت خواهید کرد.
۴. از سلامت روان فرزندتان محافظت کنید
صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده به معنای آن نیست که می‌توانید پیام‌های صوتی طلب‌کاران یا صاحب‌خانه را با فرزندتان به‌اشتراک بگذارید. با شنیدن این‌گونه پیام‌ها یا مشاهده این قبیل درگیری‌ها کودکان دچار استرس می‌شوند و امنیت روانی‌شان را از دست می‌دهند.
۵. به فرزندتان اجازه دهید سوالات‌اش را مطرح کند
صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده ممکن است سوالات بسیار زیادی را در ذهن او ایجاد کند. مطرح کردن این پرسش‌ها، دریافت پاسخ‌های احتمالی و بحث و بررسی جواب‌های ارائه شده از بهترین روش‌هایی است که به کاهش اضطراب کودکان کمک کرده و روشن‌تر شدن زوایای موضوع را امکان‌پذیر می‌کند.
صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده در هر سن‌وسالی چگونه باید باشد؟
کودکان پیش دبستانی
بچه‌ها در سنین پیش دبستانی هنوز با مفهوم پول و مطابقت هزینه‌ها با درآمد آشنایی ندارند. بنابراین، لازم است به این دسته از کودکان مفاهیم را به‌گونه‌ای مثبت، شاد، آرامش‌بخش و واضح منتقل کنید.
بچه‌های سنین دبستان
به گفته روانشناسان، بچه‌های سنین دبستان درک واضح‌تری از پول، پس‌انداز و اهمیت صرف منابع مالی برای امور مهم‌تر دارند. بنابراین، در هنگام صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده می‌توانید روی نکات جدی‌تر تمرکز کنید و از او بخواهید با شما در زمینه کنار گذاشتن پول برای خرید کالاهای ضروری و پرداخت قبوض هم‌فکری کند.
دوقلوها
براساس تحقیقات، وقتی صحبت از مشکلات مالی خانواده به میان می‌آید دوقلوها به مراتب بیشتر از دیگر همسالان خود می‌توانند جزئیات و مکالمات دقیق‌تر را تحمل کنند. بنابراین، به این دسته از بچه‌ها می‌توانید بگویید به‌جای رستوران رفتن و خریدن لباس‌ها و لوازم جدید لازم است روی پرداخت هزینه‌های ضروری تمرکز کنید. همچنین، می‌توانید کمک‌های دریافتی از دیگران را نیز برای‌شان شرح دهید.
نوجوانان
براساس تحقیقات، صحبت درباره مشکلات مالی خانواده با نوجوانان آسان‌تر است. دلیل‌اش هم این است که آن‌ها معمولا ارزش پول و رابطه آن را با شغل و میزان فعالیت می‌دانند. برای مثال، یک نوجوان احتمالا از شما سوال می‌کند برای پرداخت قبض گاز باید چند ساعت کار کنی؟ طبیعتا شما به‌هیچ عنوان نمی‌خواهید طوری برخورد کنید که فرزندتان به‌خاطر غذا خوردن، مدرسه رفتن یا مصرف برق احساس گناه کند. با این حال، لازم است با روی خوش و لحنی مهربان برای او شرح دهید که تامین هزینه‌های اولیه زندگی مستلزم تلاش بسیار زیادی است. با انجام این کار، آن‌ها می‌توانند مخالفت‌های بعدی شما را با خرید کالاهای غیرضروری درک کنند و دلیل آن را بفهمند.
چشم‌انداز صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده چگونه باید باشد؟
در هنگام صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده از فاجعه‌سازی و مطرح کردن بدترین سناریوهای احتمالی به‌طور جدی خودداری کنید. برای مثال، از گفتن جملاتی مانند «دو ماهه اجاره خونه رو ندادیم. به‌زودی صاحب‌خونه اسباب و اثاثیه‌مون رو می‌ریزه تو کوچه.» اکیدا اجتناب کنید.
در عین حال، لازم است از مقایسه وضعیت مالی خانواده با شرایط دوستان و آشنایان‌تان هم خودداری کرده و حس حقارت و ناکافی بودن را به بچه‌ها منتقل نکنید. یادتان باشد، شرایط اقتصادی جامعه روی زندگی همه افراد در کلیه سطوح تاثیر می‌گذارد؛ شما هرگز از جزئیات زندگی دوستان و اقوام‌تان خبر ندارید. بنابراین، ممکن است در ظاهر به‌نظر برسد که آن‌ها هیچ‌گونه فشاری را تحمل نمی‌کنند؛ حال آن که در واقعیت اصلا این‌طور نیست. به‌علاوه، مقایسه کردن نه تنها مشکلات شما را برطرف نمی‌کند بلکه ممکن است اعتماد به‌نفس‌تان را هم سلب کند. از دست دادن اعتماد به‌نفس یکی از معضلات جدی است که مسیر پیشرفت شغلی و اقتصادی شما را با مانع مواجه می‌کند.
نکات مهم در زمینه صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده
- هرگز به فرزندتان دروغ نگویید. این امر در همه موارد و مواقع به‌ویژه در زمینه مسائل مالی مصداق دارد.
- از سنین خردسالی فرزندتان را در زمینه مالی آموزش دهید. با انجام این کار به او کمک می‌کنید ارزش پول را بفهمد و از همان ابتدا روی پس‌انداز و صرفه‌جویی تمرکز کند. در طول آموزش، متناسب با سن‌وسال کودک می‌توانید اشتباهات مالی‌تان را برای‌اش تشریح کنید تا از آن‌ها درس بگیرد. با اعتراف به اشتباهات به فرزندتان یاد می‌دهید انسان موجودی خطاپذیر است که می‌تواند تصمیم‌گیری‌های غلطی داشته باشد؛ اگر این اشتباهات با تجربیات و درس‌های مفید همراه بوده و دیگر تکرار نشوند می‌توانند بسیار ارزشمند باشند.
- روی نکات مثبت تمرکز کرده و برای فرزندتان تشریح کنید که این مشکلات به زودی برطرف می‌شوند و فرصت‌های تازه‌ای در پیش روی آن‌ها قرار می‌گیرد. به آن‌ها اطمینان دهید با وجود همه سختی‌ها اعضا خانواده در کنار یکدیگر می‌مانند و با کمک هم مشکل را برطرف می‌کنند.
- قبل از صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده با همسرتان به توافق برسید و یک جبهه متحد ایجاد کنید. مشاجره در مقابل کودکان نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه احساس عدم امنیت و اضطراب را در آن‌ها افزایش می‌دهد.
- هرگز فرزندتان را محرم اسرارتان نکنید. برای ایجاد رابطه‌ای سالم با فرزندتان لازم است مراقب مرزهای والد و فرزندی باشید. یادتان باشد ممکن است شما دوست کودک‌تان باشید اما او به‌هیچ عنوان دوست شما نیست و نباید باشد. بنابراین، از به‌اشتراک‌گذاری جزئیات ناراحت‌کننده و غیر ضروری با او خودداری کنید.
سخن آخر
در این مطلب، تلاش کردیم روش‌های صحبت با کودک درباره مشکلات مالی خانواده را با شما به اشتراک بگذاریم و برخی از نکات مهم را در این زمینه بررسی کنیم. نظر شما چیست؟ شما برای در میان گذاشتن مشکلات مالی خانواده با فرزندتان از چه روش‌هایی استفاده می‌کنید؟ آیا همه جزییات را برای‌اش مطرح می‌کنید؟ ممنون می‌شویم دیدگاه‌ها و تجربیات‌تان را در بخش «نظرات کاربران» برای ما و دیگر خوانندگان بازگو کنید.
