گربه‌ها حیوانات بازیگوش، دوست‌داشتنی و پشمالویی هستند که تقریبا در هر کوچه و خیابانی دیده می‌شوند. متاسفانه بزرگسالان و کودکانی وجود دارند که از این جانوران زیبا و اسرارآمیز می‌ترسند. این وحشت اگر شدید باشد ممکن است عملکرد روزانه و فعالیت‌های روزمره بچه را مختل کند. در این مطلب، قصد داریم درباره ترس کودک از گربه و روش‌هایی صحبت کنیم که به غلبه بر این احساس کمک می‌کنند. با «بامامانا» همراه باشید.
ترس کودک از گربه چیست؟
ترس کودک از گربه هم درست مانند وحشت از هر چیز دیگری می‌تواند یک احساس طبیعی یا یک واهمه افراطی باشد. ترس‌های طبیعی معمولا زودگذر هستند و طی فرآیند رشد کودک به‌تدریج از بین می‌روند. اما وحشت بیمارگونه از هر چیزی به‌عنوان فوبیا در نظر گرفته شده و با گذشت زمان، نه تنها برطرف نمی‌شود بلکه زندگی عادی فرد را مختل می‌کند.
گربه‌هراسی که در علم روانشناسی با عنوان «آیلوروفوبیا» (Ailurophobia) شناخته می‌شود نوعی ترس و واهمه شدید و بیمارگونه است که موجب وحشت و اضطراب بیش از اندازه فرد می‌شود. در حالت عادی، بعضی از بچه‌ها ممکن است از گربه خوش‌شان نیاید یا در کنار این حیوان احساس آرامش نکنند. در چنین شرایطی، احتمالا رفتارهای نگران‌کننده از آن‌ها سر نمی‌زند.
اما آیلوروفوبیا چیزی به مراتب فراتر از حس دوشت نداشتن گربه‌هاست. کودک مبتلا به این اختلال اضطرابی دائما نگران روبه‌رو شدن با این حیوانات است و به راه‌هایی برای اجتناب از مواجهه با آن‌ها فکر می‌کند. با توجه به محبوبیت گربه به‌عنوان یک حیوان خانگی، این وحشت افراطی می‌تواند مشکلات فردی و اجتماعی زیادی را برای بچه به‌همراه داشته باشد.
نشانه‌های فیزیکی ترس کودک از گربه چیست؟
• احساس گرفتگی و درد در قفسه سینه
• افزایش تعریق
• بالا رفتن ضربان قلب
• مشکل در تنفس طبیعی
• احساس بی‌قراری
• سرگیجه
• حالت تهوع
• لرزش اندام‌ها و انقباض ماهیچه‌ها
• معده درد
نشانه‌های روحی و روانی ترس کودک از گربه چیست؟
• کودک حتی با فکر کردن به گربه هم وحشت عمیقی را تجربه می‌کند.
• از قدم گذاشتن در محیط‌های ناشناس واهمه دارد و تصور می‌کند ممکن است از هر گوشه‌ای یک گربه بیرون بیاید.
• دائما به این فکر می‌کند که چگونه می‌تواند از گربه‌ها دوری کند و با آن‌ها روبه‌رو نشود؟
• با شنیدن صدای گربه یا حتی صدای خش‌خش مشابه با قدم‌های این حیوان اضطراب و ترس شدیدی را تجربه می‌کند.
• دائما وحشت دارد که گربه‌ای روی‌اش بپرد یا به او حمله‌ور شود.
• حتی با شنیدن اسم گربه هم دچار اضطراب می‌شود.
• از دیدن عکس‌ها و فیلم‌ها یا مطالعه کتاب‌ها و مجلاتی اجتناب می‌کند که مطلب یا تصویری را درباره گربه‌ها منتشر کرده‌اند.
ترس کودک از گربه ممکن است با کدام یک از انواع فوبیا در ارتباط باشد؟
کودکی که ترس از گربه را تجربه می‌کند ممکن است از کلیه حیوانات وحشی به‌شدت واهمه داشته باشد. در علم روانشناسی به این نوع فوبیا «اگریزوفوبیا» (Agrizoophobia) می‌گویند.
ترس کودک از گربه ممکن است با «زوفوبیا» (Zoophobia) هم مرتبط باشد. زوفوبیا همان‌طور که از اسم‌اش پیداست یکی دیگر از انواع ترس‌های غیر منطقی است که طیف گسترده‌ای از جانوران از جمله، پرندگان و حشرات را در برمی‌گیرد.
بی‌توجهی به ترس کودک از گربه چه عواقبی را به‌دنبال دارد؟
پیش‌تر هم گفتیم که ترس کودک از گربه می‌تواند همه جوانب زندگی او را تحت تاثیر قرار دهید و روند رشد او را مختل کند. برای مثال، ممکن است بچه از دیدن دوستان و اقوامی که گربه دارند خودداری کند. در عین حال، احتمالا فرزندتان تمایلی به حضور در فضای باز، پارک‌های بازی، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و اسکیت‌بازی نشان نداده و ترجیح می‌دهد در خانه بماند یا همه این کارها را در محیط‌های سرپوشیده انجام دهد. ترس‌های غیر منطقی، نهایتا احساس شرم، ناتوانی و عدم اعتماد به‌نفس را در کودکان تشدید می‌کنند. مجموع عوامل یاد شده، ممکن است در گذر زمان موجب افسردگی و انزوای شدید کودک شوند.
دلایل ترس کودک از گربه چیست؟
دلایل ترس کودک از گربه دقیقا مشخص نیست. با این حال، موارد زیر می‌توانند در ایجاد این واهمه تاثیرگذار باشند:
• در گذشته رویدادهای آسیب‌زایی را تجربه کرده است
ممکن است یک‌بار گربه فرزندتان را چنگ زده باشد یا به‌طور ناگهانی روی او پریده و باعث وحشت او شده باشد.
• داستان‌های وحشتناکی را درباره گربه‌ها شنیده است
بعضی از بزرگسالان به‌ویژه افراد مسن، گربه‌ها را موجوداتی شرور تصور می‌کنند. در برخی از داستان‌ها و کارتون‌ها هم گربه‌ها دارای قدرت جادویی هستند. کافی است فرزندتان این داستان‌های بی‌اساس را بشنود تا تحت تاثیرشان قرار گیرد.
• سابقه خانوادگی دارد
اگر یکی از بستگان نزدیک یا والدین مبتلا به اختلال فوبیک یا همان اختلال اضطرابی باشند، خطر ابتلا به بیماری گربه‌هراسی در کودک افزایش می‌یابد.
• از اطرافیان‌اش الگوبرداری و تقلید می‌کند
ممکن است پدر یا مادر کودک یا حتی یکی از نزدیکان‌اش از گربه بترسند و دائما درباره این موضوع صحبت کنند. بنابراین، بچه هم به تقلید از این افراد از این حیوان واهمه پیدا می‌کند.
چطور می‌توان ترس کودک از گربه را تشخیص داد؟
توجه داشته باشید، در این‌جا منظور از ترس کودک از گربه همان وحشت مفرطی است که به‌عنوان «آیلوروفوبیا» (Ailurophobia) شناخته می‌شود. در صورت مشاهده علائم زیر برای مدت شش ماه یا بیشتر، می‌توانید حدس بزنید که احتمالا فرزندتان دچار این اختلال اضطرابی شده است. در این صورت، لازم است هر چه زودتر با پزشک مشورت کرده و روش‌های موثر در درمان این عارضه را پیدا کنید:
• با دیدن عکس یا فیلم گربه هم دچار اضطراب می‌شود.
• در خارج از منزل، دائما پیشنهاد می‌کند مسیرتان را عوض کنید و احتمال رویارویی با گربه‌ها را به حداقل کاهش دهید.
• از دیدن دوستان و نزدیکانی که گربه دارند خودداری می‌کند.
روش‌های مقابله با ترس کودک از گربه چیست؟
• آرامش‌تان را حفظ کنید
اولین قدم در مقابله با ترس کودک از گربه این است که آرامش‌تان را حفظ کرده و به این موضوع به‌عنوان یک امر طبیعی نگاه کنید که برای بسیاری از بچه‌ها اتفاق می‌افتد. یادتان باشد، در اغلب مواقع وحشت از گربه و ترس‌های مشابه با گذشت زمان و با رشد کودک بهبود می‌یابند.
• تنها در مواقع ضروری مداخله کنید
اغلب خردسالان از حیوانات می‌ترسند. والدین کودک فقط باید در صورتی مداخله کنند که کودک‌شان برای مدت طولانی (بیشتر از شش ماه) ترس شدید و مداومی را تجربه کرده باشد.
• با فرزندتان صحبت کنید
گفت‌وگو با بچه و گوش کردن به حرف‌های او یکی از موثرترین روش‌هایی است که به شما کمک می‌کند با ترس‌های‌اش آشنا شوید. حتی از این طریق ممکن است بتوانید اضطراب‌های او را ریشه‌یابی کنید. بنابراین، می‌توانید به او بگویید: «متوجه شدم که از گربه‌ها می‌ترسی. می‌تونی توضیح بدی دقیقا چی ناراحت‌ات می‌کنه؟ می‌ترسی گربه چیکار کنه؟ آیا اتفاقی افتاده که باعث ترس‌ات شده؟»
• ترس‌های فرزندتان را انکار نکنید
اگر قصد کمک به فرزندتان را دارید، لازم است ترس‌های او را به رسمیت بشناسید و آن‌ها را انکار نکنید. در واقع، وظیفه شما این است که به فرزندتان بفهمانید وحشت‌اش مایه شرمندگی نبوده و تنها اختلالی زودگذر است که باید به فکر درمان‌اش باشید. یادتان باشد، به رسمیت شناختن ترس یا هر احساس نامطلوب دیگری به معنای تشویق یا تقویت آن نیست. بنابراین، به‌جای بی‌توجهی به واهمه فرزندتان و همچنین، به‌جای تشویق او برای ادامه این روند خوب است از این قبیل جملات استفاده کنید: «می‌دونم از گربه‌ها خوشت نمیاد و ازشون می‌ترسی. احتمالا دلیل اصلی‌اش اینه که خیلی پشمالو و بازیگوش هستن و دوست دارن بهت نزدیک بشن. حالا سعی می‌کنیم با هم همکاری کنیم تا احساس بهتری داشته باشی.»
• فرزندتان را توانمند کنید
در بسیاری از مواقع، ترس کودک از گربه ناشی از آن است که احساس می‌کند هنگام مواجهه با این حیوان کار زیادی از دست‌اش برنمی‌آید. بنابراین، لازم است توانایی‌های فرزندتان را ارتقا دهید و به او بفهمانید که با به‌کارگیری تکنیک‌های گوناگونی می‌تواند بر وحشت‌اش غلبه کند. لازم است پیش بچه اعتراف کنید که غلبه بر ترس کار دشواری است. با این حال، اگر او به‌اندازه کافی شجاعت به‌خرج دهد می‌تواند این چالش را با موفقیت پشت سر بگذارد.
• یک فرآیند گام به گام تنظیم کنید
مقابله با ترس کودک از گربه کار دشواری است. مواجهه تدریجی و کنترل شده یکی از روش‌های موثری است که می‌تواند در بهبود این اختلال تاثیرگذار باشد. بنابراین، لازم است از رویارویی ناگهانی فرزندتان با این حیوان جلوگیری کرده و در عوض، یک فرآیند مرحله به مرحله را برای‌اش در نظر بگیرید. برای مثال، در مرحله نخست می‌توانید کم‌کم او را تشویق کنید که کتاب‌های مربوط به گربه‌ها را در کنارتان ورق بزند و مطالب‌اش را مطالعه کند.
در مراحل بعدی، می‌توانید با او همراه شوید تا از راه دور بازی گربه‌ها را تماشا کند. یادتان باشد، این روند باید به آرامی انجام گیرد. در غیر این‌صورت، احتمالا نتیجه معکوس خواهد بود. در نهایت و پس از اطمینان از کاهش حساسیت‌های اولیه و آمادگی کامل کودک می‌توانید یک گربه ملوس و کاملا بی‌آزار را با قلاده به او نزدیک کرده و اجازه بدهید آن را نوازش کند.
• موفقیت‌های کوچک را تقویت کنید
انجام این کار از طریق ایجاد یک سیستم پاداش‌دهی امکان‌پذیر خواهد بود. برای ایجاد انگیزه کافی، لازم است به ازای هر موفقیت کوچکی یک ستاره به فرزندتان بدهید و با بالا رفتن تعداد ستاره‌ها برای تقدیر از شجاعت کودک یک جایزه در نظر بگیرید. به این ترتیب، فرزندتان را تشویق می‌کنید که در هنگام رویارویی با گربه جسارت بیش‌تری نشان دهد و ترس و اضطراب‌اش را مدیریت کند.
• الگوی خوبی باشید
رفتارها، عادات، ترس‌ها و علاقه‌مندی‌های کودکان تا اندازه بسیار زیادی به الگوهای رفتاری والدین و نزدیکان‌شان بستگی دارد. بچه‌ها به‌ویژه در سال‌های ابتدایی زندگی از واکنش‌های اطرافیان خود تقلید می‌کنند. بنابراین، اگر می‌خواهید ترس فرزندتان از گربه را برطرف کنید لازم است خودتان هم نسبت به این حیوان واکنش مثبتی داشته باشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر ترس کودک از گربه موجب اضطراب شدید و ایجاد حملات پانیک می‌شود؛ یا در صورتی‌که فعالیت‌های روزمره و خواب شبانه او را مختل کرده لازم است هر چه زودتر با پزشک مشورت کنید.
روش‌های درمان غیر دارویی ترس کودک از گربه چیست؟
• مواجهه درمانی
مواجهه درمانی یکی از موثرترین روش‌هایی است که برای کمک به بهبود انواع فوبیا از جمله ترس کودک از گربه در نظر گرفته می‌شود. در این روش، فرد درمانگر کار خود را به‌تدریج و با نمایش عکس گربه شروع می‌کند. ممکن است او به مرور از فناوری‌هایی نظیر واقعیت مجازی هم استفاده کند تا در فضای غیر واقعی بچه را با حفظ فاصله در مقابل گربه‌ای خیالی قرار دهد. سپس، تماشای فیلم‌های حاوی این حیوان و در آغوش گرفتن اسباب‌بازی‌هایی که به شکل گربه طراحی شده‌اند هم توصیه می‌شود. از طریق این حساسیت‌زدایی سیستماتیک، بچه کم‌کم یاد می‌گیرد ترس و اضطراب‌اش را مدیریت کند و نهایتا برای مواجه شدن با گربه آماده شود.
• درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری بیشتر مناسب افرادی است که دل خوشی از مواجهه درمانی ندارند. در این روش، فرد درمانگر با کمک تکنیک‌های مختلف به شما و کودک‌تان روش تغییر الگوهای فکری اضطراب‌آور را یاد می‌دهد.
• هیپنوتیزم درمانی
هیپنوتیزم درمانی روش موثری است که به ایجاد آرامش و تغییر برداشت‌های فرد از گربه کمک می‌کند و علاوه بر پیدا کردن ریشه‌های اصلی ترس، اضطراب ناشی از آن را کاهش می‌دهد.
• یوگا و مدیتیشن
یوگا و مدیتیشن از موثرترین روش‌هایی هستند که به کاهش سطح استرس و ایجاد آرامش کمک می‌کنند. با کمک این تکنیک‌ها، کودک یاد می‌گیرد روی تنفس‌اش تمرکز کرده و میزان اضطراب‌اش را مدیریت کند.
سخن آخر
در این مطلب، برایتان درباره ترس کودک از گربه و روش‌هایی گفتیم به کنترل، بهبود و درمان این اختلال کمک می‌کنند. نظر شما چیست؟ آیا فرزند شما هم از گربه می‌ترسد؟ برای مقابله با این ترس از چه راهکارهایی استفاده کرده‌اید؟ خوشحال می‌شویم، دیدگاه‌ها و تجربیات‌تان را در بخش «نظرات کاربران» با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید.
