در این مطلب، قصد داریم بهترین راهکارها برای مواجهه با بحران بلوغ نوجوان را با شما به‌اشتراک بگذاریم. اگر فرزند شما هم در آستانه بلوغ قرار دارد، پیشنهاد می‌کنیم خواندن این مقاله را از دست ندهید.
سن بلوغ یکی از بحرانی‌ترین دوره‌هایی است که می‌تواند زندگی نوجوانان و والدین‌شان را دچار تحول بزرگی بکند. اطلاع‌رسانی، اطمینان‌بخشی، معرفی الگوی مناسب برای پذیرش تغییرات ساختاری بدن، دنبال کردن سبک زندگی سالم، احترام گذاشتن به نیازهای نوجوانان و حفظ حریم خصوصی آن‌ها از موثرترین راهکارهایی است که گذر از این دوران را برای نوجوانان و والدین ساده‌تر می‌کند. برای این منظور، لازم است والدین به‌صورت کاملا عملی از فرزندان‌شان حمایت کنند و تغییرات ظاهری آن‌ها را بپذیرند. به‌علاوه، مشاوره با افراد متخصص و کارشناسان رفتارشناسی هم از بهترین روش‌هایی است که به خانواده‌ها کمک می‌کند این بحران را با موفقیت و به شکلی سازنده پشت سر بگذارند.
بلوغ چیست؟
بلوغ یکی از مهم‌ترین و بحرانی‌ترین مراحل زندگی یک نوجوان است. تحولات این دوران به شکل قابل توجهی می‌تواند روابط بچه‌ها و خانواده را تحت تاثیر قرار دهد و مسیر زندگی آن‌ها را برای همیشه را عوض کند. در این دوران، فرزندتان در حال گذر از مرحله کودکی بوده و به‌تدریج به دنیای بزرگسالی قدم می‌گذارد. دوران بلوغ با تغییرات چشمگیر جسمانی، روانی و عاطفی همراه است.
به همین دلیل، نوجوانان در طول این دوره به حمایت و درک بسیار زیاد والدین نیاز خواهند داشت. لازم است به فرزندتان اطمینان دهید در هر شرایطی می‌تواند با شما صحبت کند و احساسات، عواطف، مشکلات و سوالاتش را در میان بگذارد. برای این منظور، باید فضای مناسبی را ایجاد کنید که در عین احترام متقابل، او بتواند به‌شیوه‌ای تازه با شما ارتباط برقرار کند.
یادتان باشد، بلوغ صرفا مجموعه‌ای از تغییرات طبیعی است که هر کودکی با آن روبه‌رو می‌شود. برخی از خانواده‌ها در این دوره با بحران‌های قابل توجهی مواجه می‌شوند. اما خانواده‌هایی هم هستند که مرحله بلوغ فرزندان را بدون مشکل و نگرانی سپری می‌کنند. خوب است بدانید، تنها درصد کمی از کودکان در این مرحله از رشد خود آشفتگی شدید را تجربه می‌کنند.
در صورت برخورد درست، سال‌های بلوغ و نوجوانی می‌توانند خاص و هیجان‌انگیز باشند. در واقع، پدران و مادران مهم‌ترین افرادی هستند که می‌توانند با آگاهی‌بخشی، انتقال تجربیات و حمایت از فرزندان‌شان این دوران را به یکی از مفیدترین مراحل زندگی بچه‌ها تبدیل کنند.
بچه‌ها در دوران بلوغ چه تغییراتی را تجربه می‌کنند؟
انتخاب بهترین راهکارها برای مواجهه با بحران بلوغ نوجوان، مستلزم شناخت کافی از اتفاقاتی است که در این دوره روی می‌دهند. در این سنین، ساختار جسمی، جنسی، اجتماعی و عاطفی کودکان متحول می‌شود. در اصل، آغاز بلوغ با تغییراتی در مغز کودک همراه است که ترشح هورمون‌های جنسی را به‌دنبال دارد. نکته مهم این است که شما نمی‌توانید پیش‌بینی کنید چقدر زمان لازم است فرزندتان مرحله بلوغ را پشت سر بگذارد. به عبارت دیگر، گذر از این مرحله ممکن است از ۱۸ ماه تا ۵ سال طول بکشد. عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای و اجتماعی در شروع مرحله بلوغ و مدت زمان آن تاثیرگذارند. برخی از مهم‌ترین تغییرات دوران بلوغ عبارتند از:
- آغاز فعالیت تخم‌دان‌ها در فاصله ۸ سالگی تا ۱۳ سالگی
- آغاز فعالیت بیضه‌ها در فاصله ۹ سالگی تا ۱۴ سالگی
- چرب شدن پوست و ایجاد آکنه یا جوش صورت و بدن
- چرب شدن موها
- افزایش تعرق و بد بو شدن عرق بدن
- جهش چشمگیر رشد
نکته:
در این دوران، معمولا رشد سالانه دخترها و پسرها به ترتیب به ۱۱ سانتی‌متر و ۱۳ سانتی‌متر می‌رسد. پس از این جهش اصلی، نوجوانان معمولا هر ساله حدود یک تا ۲ سانتی‌متر دیگر هم قد می‌کشند. جالب است بدانید، برخی اندام‌ها مانند سر و دست ممکن است سریع‌تر از سایر اعضا رشد کنند. نگران نباشید، ابعاد بدن نهایتا یکنواخت می‌شود.
مهم‌ترین تغییرات ناشی از بلوغ در دخترها چیست؟
- بزرگ شدن سینه‌ها
- حساس و دردناک شدن ناحیه سینه
- بزرگ شدن باسن
- رشد موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل
- شروع قاعدگی
- مشاهده ترشحات شفاف یا سفید رنگ واژن
نکته:
قاعدگی دختران ممکن است در ابتدا نامنظم باشد. در این دوران، بروز برخی از ناراحتی‌ها و مشکلات مانند سردرد و اسپاسم معده هم طبیعی به‌نظر می‌آیند. با این حال، در صورت تشدید دردها لازم است به پزشک مراجعه کنید. در ضمن، مشاهده ترشحات شفاف یا سفید رنگ واژن در روزهای پیش از قاعدگی کاملا طبیعی است. ولی اگر این ترشحات با خارش، درد یا بوی نامطبوع همراه باشند حتما باید با پزشک مشورت کنید.
مهم‌ترین تغییرات ناشی از بلوغ در پسرها چیست؟
- رشد آلت تناسلی و بیضه‌ها
- رشد موهای ناحیه تناسلی، زیر بغل و صورت
- شروع روند تولید و ترشح هورمون تستوسترون
- شروع نعوظ و انزال
- تغییرات حنجره و تارهای صوتی و در نتیجه، تغییر صدا
نکته:
گاهی اوقات ممکن است یکی از بیضه‌های بیشتر از دیگری رشد کند و اندازه آن‌ها نامتقارن شود. نگران نباشید. این مشکل به‌تدریج برطرف می‌شود.
نوجوانان در دوران بلوغ کدام تغییرات اجتماعی و عاطفی را تجربه می‌کنند؟
استفاده از بهترین راهکارها برای مواجهه با بحران بلوغ نوجوان، مستلزم آشنایی با تغییر و تحولات اجتماعی و عاطفی فراوانی است که در این دوره ایجاد می‌شود. تغییرات خلقی و نوسانات سطح انرژی از طبیعی‌ترین و رایج‌ترین تحولاتی هستند که اغلب نوجوانان در دوران بلوغ تجربه می‌کنند. در واقع، یک نوجوان با وجود تمایل بسیار زیاد برای استقلال همچنان نیاز فراوان به حمایت والدین را احساس می‌کند.
در این دوره، فرزندتان تلاش می‌کند ساختار هویتی خودش را تعیین و به دیگران معرفی کند. این امر می‌تواند به معنای گسترش روابط در دنیای خارج از منزل و پیدا کردن دوستان جدید باشد که هر یک ممکن است چالش‌ها و تجربیات تازه‌ای را برایش به‌همراه داشته باشد. همچنین، در این دوران آن‌ها تمایل دارند روابط عاشقانه خود را برای نخستین بارها آغاز کرده و هویت جنسی‌شان را کشف کنند. همه این‌ها از حیاتی‌ترین تجربیاتی هستند که پایه و اساس برقراری ارتباط سالم، شناسایی روابط ناسالم و روش‌های برخورد با آن‌ها را در طول زندگی بزرگسالی ایجاد می‌کنند.
در دوره بلوغ، اغلب بچه‌ها تمایل دارند مستقل‌تر باشند. برای مثال، ترجیح می‌دهند بدون همراهی شما و به تنهایی در مسیر مدرسه تا منزل رفت‌وآمد کنند. حتی ممکن است برخی از آن‌ها به‌دنبال پذیرش مسئولیت‌های جدی‌تری باشند و در یک شغل پاره‌وقت مشغول به‌کار شوند؛ یا حداقل، ممکن است دوست داشته باشند چنین کاری را تجربه کنند.
یک نوجوان معمولا در مورد ظاهر و تغییرات بدنش حساس می‌شود و نیاز بیش‌تری برای حریم خصوصی و فضای شخصی پیدا می‌کند. نوسانات خلقی هم یکی از رایج‌ترین مواردی هستند که در مرحله نوجوانی مشاهده می‌شوند. این نوسانات معمولا از ترشحات هورمونی و تغییرات جسمانی ناشی می‌شوند. اصلا، جای نگرانی نیست. مدتی طول می‌کشد تا نوجوانان با روش‌های کنترل احساسات‌شان آشنایی یابند.
یادتان باشد، اغلب نوجوانان در سن بلوغ تمایل دارند قوانین و مقررات خانوادگی را زیر سوال ببرند و از آن‌ها سرپیچی کنند. با انجام این کار، آن‌ها می‌خواهند هویت جداگانه‌ای را برای خودشان تعریف کرده و به‌عنوان یک فرد مستقل با معیارهای متفاوتی زندگی کنند. همه این تغییرات از عادی‌ترین نقاط عطف دوره نوجوانی و بلوغ به حساب می‌آیند. اگر با این تغییر و تحولات درست برخورد کنید، به‌تدریج فرزندتان با مهارت تصمیم‌گیری، تشخیص و درک پیامدهای اعمالش آشنا می‌شود. این‌ها از مهم‌ترین قابلیت‌هایی هستند که دستیابی به موفقیت‌های ریز و درشت را در دوران بزرگسالی امکان‌پذیر می‌کنند.
چگونه می‌توانم در دوران بلوغ از فرزندم حمایت کنم؟
یکی از بهترین راهکارها برای مواجهه با بحران بلوغ نوجوان این است که فضایی امن و مطمئن را برایش ایجاد کنید تا بدون خجالت و ترس از قضاوت و تنبیه بتواند مشکلات، تردیدها و مسائل دشوار را با شما در میان بگذارد. بنابراین، خوب است نسبت به تغییراتی که تجربه می‌کنند دلسوزی و همدلی نشان دهید و به او اطمینان دهید که این تحولات کاملا طبیعی بوده و بسیاری از آن‌ها موقتی هستند.
در زمان بلوغ، نوجوانان از الگوپذیری بسیار بالایی برخوردارند و دائما بدن و شرایط خودشان را با دوستان‌شان مقایسه می‌کنند. حتی بسیاری از آن‌ها ممکن است در مورد میزان رشد، اندام و ابعاد خود احساس نگرانی کنند. در چنین شرایطی، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که بدون قضاوت گوش دهید. در واقع، باید به فرزندتان نشان دهید که درکش می‌کنید. برای او توضیح دهید که ظاهر همه انسان‌ها شبیه به هم نیست و هر بدنی ویژگی‌های منحصر به‌فردی دارد. برای کمک، لازم است به‌صورت کاملا غیر مستقیم الگوهایی مناسب از یک زندگی سالم، موفق و پر تلاش را در اختیار فرزندتان قرار دهید. با توجه به اهمیت سبک زندگی والدین و تاثیر آن بر نوجوانان، لازم است در نحوه رفتار، گفتار، غذا خوردن و شیوه زندگی کردن خودتان هم تجدید نظر کنید تا الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید.
نیاز فرزندتان به حریم خصوصی را بپذیرید و به آن احترام بگذارید. همیشه قبل از ورود به اتاقش در بزنید و صبر کنید تا پاسخ دهد. مطمئن باشید، احترام گذاشتن به مهم‌ترین نیازهای نوجوان به شکل قابل توجهی موجب تقویت روابط شما خواهد شد.
ممکن است فرزندتان کمی زودتر یا دیرتر از سایر هم‌سالانش بالغ شود و از این موضوع خجالت بکشد. در این صورت، لازم است از او حمایت کنید و برایش شرح دهید که بلوغ یکی از طبیعی‌ترین مراحل زندگی است که دیر یا زود برای همه اتفاق می‌افتد. چند نمونه دیگر از بهترین راهکارها برای مواجهه با بحران بلوغ نوجوان عبارتند از:
- دستاوردها، تلاش‌ها و رفتارهای مثبت فرزندتان را تحسین کنید.
- قبول کنید فرزندتان روزهای سختی را می‌گذراند و سعی می‌کند هویت منحصر به‌فردش را پیدا کند.
- سعی کنید در مقابل پرخاش‌گری‌ها و نوسانات خلقی فرزندتان آرام بمانید. مطمئن باشید، به‌تدریج و با الگوبرداری از آرامش، ادب و احترام شما او هم یاد می‌گیرد احساساتش را کنترل کرده و به محترمانه‌ترین شکل ممکن رفتار کند.
- تا جای ممکن در هنگام عصبانیت نوجوان با او بحث و مشاجره نکنید. کافی است کمی صبر کنید تا آرام‌تر شود و پس از آن با لحنی مهربان و در عین حال، مقتدر با فرزندتان صحبت کنید. با این روش، به او یاد می‌دهید به‌جای داد و فریاد باید بتواند خواسته‌ها و نظراتش را با منطق مطرح کند.
- به افکار، احساسات و اتفاقات پیرامون فرزندتان علاقه نشان دهید و وقتی می‌خواهد با شما صحبت کند در دسترس باشید.
- با شریک زندگی خود یا سایر والدین درباره مسائل نوجوانان صحبت کنید. به‌اشتراک‌گذاری نگرانی‌ها و تجربیات می‌تواند به عادی‌سازی این روند کمک کرده و احساس حمایت و پشتیبانی را در شما تقویت کند.
- تا جای ممکن به فرزندتان اجازه بدهید مدل مو و لباسش را انتخاب کند. ممکن است سلایق او کمی عجیب‌وغریب به‌نظر برسند؛ با این حال، او از این طریق تلاش می‌کند هویت مستقل و ساختارشکن خود را به دیگران معرفی کند. پذیرش این تفاوت‌ها، به شکل قابل توجهی در تقویت عزت نفس فرزندتان تاثیرگذار خواهد بود.
- بیشتر بچه‌ها در دوران نوجوانی به ایجاد برخی از تغییرات دائمی در بدن‌شان تمایل نشان می‌دهند. برای مثال، اغلب آن‌ها دوست دارند بدن‌شان را خالکوبی یا سوراخ کنند. خوب است تا جای ممکن در این زمینه‌ها با فرزندتان صحبت کرده و روش‌های جایگزین مانند استفاده از حنا یا موارد دیگر را به او معرفی کنید.
- در دوران بلوغ، پوست بسیاری از بچه‌ها به‌واسطه تغییرات هورمونی چرب می‌شود و جوش می‌زند. این از مهم‌ترین عواملی است که نوجوان را نسبت به ظاهرش بدبین کرده و اعتماد به‌نفس او را سلب می‌کند. بنابراین، اگر فرزند شما هم آکنه دارد و از این موضوع ناراحت است حتما به متخصص پوست مراجعه کرده و محصولات مورد نیاز را برایش فراهم کنید.
صحبت کردن درباره بلوغ و تغییرات ناشی از آن
آماده‌سازی ذهنی یکی از بهترین راهکارها برای مواجهه با بحران بلوغ نوجوان است. برای این منظور، قبل از شروع این دوران باید با رویکردی باز و لحنی مطمئن و آرام با کودک صحبت کنید. در هنگام حرف زدن درباره اندام‌های بدن و تغییرات آن حتما از عبارات صحیح استفاده کنید تا فرزندتان کلمات مناسب را بیاموزد و به‌راحتی بتواند درباره بدنش حرف بزند. از فرزندتان سوال کنید در مدرسه یا با دوستانش چه مواردی را در مورد بلوغ یاد گرفته و درباره این موضوع چه نظری دارد؟ در هنگام گفت‌وگو حتما همه حقایق را برای او بازگو کنید و اجازه بدهید همه سوالاتش را مطرح کند. اگر فرزندتان نمی‌خواهد درباره موضوعی صحبت کند اصلا نگران نباشید. در عوض، می‌توانید او را پیش مشاور ببرید تا برای مواجه شدن با هویت جنسی و تغییر و تحولات ناشی از بلوغ آماده شود.
تقویت حس استقلال‌طلبی
تقویت حس استقلال‌طلبی از بهترین راهکارهای مواجهه با بحران بلوغ نوجوان است. همان‌طور که قبلا هم گفتیم، در این دوران بچه‌ها تمایل دارند مستقل‌تر عمل کنند. بنابراین، در عین کنترل دورادور و مراقبت از فرزندتان باید از این خواسته و نیاز او حمایت کنید و برایش احترام قائل باشید. ممکن است گاهی اوقات همین موضوع باعث ایجاد بحث و گفت‌وگو شود. در طول بحث، حتما آرامش‌تان را حفظ کنید و مشکلات و مواردی که به‌نظرتان می‌رسد و نگران‌شان هستید را با او در میان بگذارید. اگر هر یک از شما عصبانی یا ناراحت شدید، لازم است برای مدتی گفت‌وگو را متوقف کنید و پس از آرام شدن دوباره آن را ادامه دهید.
به‌صورت مداوم با فرزندتان ارتباط برقرار کنید تا مطمئن شود همیشه در کنارش هستید. روش‌های مراقبت از خود و ایمنی در برقراری روابط خارج از منزل یا حضور در محیط‌های شلوغ را به او بیاموزید. با آگاهی‌بخشی و حمایت، می‌توانید نوجوان را برای زندگی به‌عنوان یک فرد مستقل آماده کنید. در عین حال، لازم است همیشه و در هر شرایطی در دسترس باشید تا در صورت لزوم، او بتواند با شما تماس بگیرد تا مشورت کند یا کمک بخواهد.
ارزش‌ها و معیارهای مهم خانوادگی را برایش توضیح دهید و از او بخواهید که به شما بگوید کجاست و چه می‌کند؟ قبل از این‌که فرزندتان از منزل بیرون برود درباره همه محدودیت‌های معقول با او صحبت کرده و زمان بازگشت را به‌دقت برایش روشن کنید. یادتان باشد، پایبندی به تعهدات از مهم‌ترین نکاتی است که در این مرحله باید به او آموزش دهید. بنابراین، حتما تذکر دهید که اگر به قول‌وقرارها عمل نکند بار دیگر اجازه نخواهد داشت با دوستانش بیرون برود.
سخن آخر
در این مطلب، سعی کردیم بهترین راهکارها برای مواجهه با بحران بلوغ نوجوان را با شما به‌اشتراک بگذاریم. نظر شما چیست؟ آیا فرزندتان به سن بلوغ رسیده است؟ با او چطور کنار آمدید؟ خوشحال می‌شویم دیدگاه‌ها و تجربیات‌تان را در بخش «نظرات کاربران» با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید.
